بزرگداشت حکیم عمر خیام
بزرگداشت حکیم عمر خیام
۲۸ اردیبهشت ماه بزرگداشت حکیم عمر خیام ,همه‌ساله چنین روزی به عنوان روز بزرگداشت حکیم عمر خیام گرامی داشته می‌شود .
ابوالفتح‌الدین عمر بن ابراهیم نیشابوری مشهور به خیام از برجسته‌ترین حکما و ریاضی‌دانان جهان اسلام در سال ۳۲۹ ه.ق در نیشابور دیده به جهان گشود.
حکیم عمر خیام وی پس از طی تحصیلات در حوزه‌های مختلف در رشته ریاضیات و نجوم تبحر خاصی یافت و در این حوزه شیوه‌های خاصی را در حل مسائل مختلف ابداع کرد. حکیم عمر خیام به دلیل تبحر و دانش عظیمی که در این دو علم بدست آورده بود، ملکشاه سلجوقی او را به سوی دربار فراخواند و وی را در صدر نشاند .
خیام در نزد ملکشاه دست به انجام کارهای علمی بسیاری زد که از میان آن‌ها می‌توان به نگارش تقویم جلالی اشاره کرد.
حکیم عمر خیام بنا به درخواست ملکشاه رصدخانه ملک‌شاهی را ساخت و در صدد اصلاح تقویم موجود برآمد . تقویم جلالی او که امروزه در میان ایرانیان رواج دارد از چنان اعتباری بر خوردار است که تا کنون کمتر به آن ایراد وارد شده است.
(پیشتر شش گونه تقویم در حوزه تقویم مسیحی مورد لحاظ قرار می‌گرفت که تقویم “چرخه خورشیدی” که مبدا آن سال ۵۷۷۷ قبل از میلاد است ، قدیمی‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود . همچنین تقویم دوره ژولیان با مبدا ۴۷۱۴ قبل از میلاد از آن جمله است . تقویم دیگر تقویم ژولیان است که مبدا آن سال ۴۵ قبل ازمیلاد است.
حکیم عمر خیام
دیگری تقویم سزار اسپانیا است با مبدا سال ۳۸ پیش از میلاد است . مبدأ تاریخ اکسیون هم سال اول قبل از میلاد است. در حال حاضر در غالب کشورهای جهان تقویم گریگوری حاکم است و بیشتر کشورها به منظور تطبیق خود با مبنای اقتصادی دیگر کشور این تقویم را مبنای کار خود قرار داده‌اند.
سال قمری ده روز و شش ساعت و یازده ثانیه کوتاه‌تر از سال شمسی است. با تنظیم تقویم جلالی مقرر شد که هر چهار سال یک روز بر تعداد روزهای سال بیفزایند و سال چهارم را ۳۶۶ روز حساب کنند و پس از هر ۲۸ سال ( هفت دوره چهار ساله ) به جای آنکه به آخرین ماه سال یک روز بیافزایند این روز را در نخستین دوره بعد یعنی دوره نهم اضافه کنند . به این ترتیب سال جلالی نزدیک‌ترین سال‌های جهان به سال شمسی شد. سال شمسی حقیقی ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۶۴ ثانیه است.)
حکیم عمر خیام تنها به این امر مبادرت نورزید و از خود آثار گران‌سنگی در حوزه‌های مختلف علمی به جای نهاده است که از میان آن‌ها می‌توان به رساله فی شرح ما اشکال من مصادرات اقلیدس ، رساله فی ابراهین علی المسائل الجبر و المقابله ، میزان الحکم رساله الکون و التکلیف ، الجواب عم ثلاث مسائل اضیاء العقلی ، رساله فی الوجود ، رساله فی کلیه الوجود ، نوروزنامه و کتاب الزیج المکشاهی اشاره کرد .
حکیم عمر خیام را امروزه بیشتر به دلیل اشعارش می‌شناسند. این دانشمند برجسته جهان اسلام در سال ۵۱۷ ه.ق چشم از جهان فروبست .
